Flesh and seeds of Vietnam Round eggplant,Thai Round Eggplant ( white fruits )...Bên trong ruột của Cà Pháo trắng ...
Image by
Vietnam Plants & The USA. plantsVietnamese named : Cà Pháo
Common names : Vietnam Round Eggplant, Thai Round Eggplant
Scientist name : Solanum undatum Lam.
Synonyms :
Family : Solanaceae . Họ Cà
Links :
****
www.lrc-hueuni.edu.vn/dongy/show_target.plx?url=/thuocdon...Cà pháo - Solanum undatum Poir, thuộc họ Cà - Solanaceae.
Mô tả: Cỏ cứng cao đến 2,8m, có ít gai, có lông ở phần non. Lá thường không gai, dài 6-12cm, có thuỳ, có lông dày sát, cuống 1-3cm. Cụm hoa Xim thưa ngoài nách lá, 1-4 hoa mà 1 sinh sản; cánh hoa màu trắng hay tím, rộng 2cm. Quả mọng trong, to 1,5cm, trắng có bớt xanh; hạt hình đĩa, rộng 2,5mm.
Hình 252. Cà pháo
Cành hoa; cành quả
Bộ phận dùng: Quả - Fructus Solani Undati.
Nơi sống và thu hái: Cây của vùng Trung á được trồng lấy quả rất phổ biến ở các gia đình nông thôn các tỉnh phía Bắc và cả ở phía Nam, được nhân dân ta từ nông thôn đến thành thị đều ưa chuộng. Ta có trồng thứ Cà tứ thời cho quả quanh năm.
Tính vị, tác dụng: Trong y học dân gian, quả Cà được xem như có vị ngọt, tính lạnh, có ít độc, có tác dụng tán huyết ứ, tiêu sưng viêm.
Công dụng, chỉ định và phối hợp: Quả Cà xanh có thể luộc ăn, làm nộm, ăn xào. Quả già dùng muối xổi để ăn dần; nếu muối mặn để được hằng năm, ăn dòn như nổ trong miệng. Quả Cà muối cũng được dùng để chữa:
1. Đau răng, viêm lợi, lấy Cà muối lâu năm đốt tồn tính, xát than này vào răng, lợi.
2. Chín mé ở ngón tay, ngón chân, dùng quả Cà muối, khoét 1 lỗ vừa cho lọt ngón tay hoặc bổ đôi quả cà đút ngón tay bị chín mé vào, băng lại, ngày 1 lần.
Ghi chú: Những người yếu nên kiêng, vì ăn nhiều thì động khí sinh ốm, đàn bà ăn nhiều thì hại tử cung.
****
vi.wikipedia.org/wiki/C%C3%A0_ph%C3%A1oCà pháo (danh pháp khoa học: Solanum macrocarpon, các tên đồng nghĩa: Solanum dasyphyllum, Solanum melongena L. var. depressum Bail., Solanum undatum Jacq. non Lam., Solanum integrifolium Poiret var. macrocarpum) là một loài cây lâu năm thuộc họ Cà (Solanaceae), nhưng thường được trồng lấy quả sử dụng làm rau ăn trong ẩm thực ở nhiều nước trên thế giới như là cây một năm. Về phân loại thực vật học của cây này hiện chưa có sự thống nhất cao trong các tài liệu nhưng hầu hết đều xếp nó là một biến chủng của loài cà tím (danh pháp khoa học: S. melongena), một số lại xếp nó thành một loài riêng.
Mô tả
Cây thân thảo nhẵn nhụi, mọc thẳng hay leo, cao tới 1,5 m với thân màu tím đen, hóa gỗ ở gốc. Các lá hình mác thuôn dài, kích thước 10-30 x 4-15 cm, hoa từ trắng đến tím, quả hình cầu hơi nén xuống, kích thước 5-6 cm x 7-8 cm, màu từ trắng, vàng cam đến tím và có nhiều hạt nhỏ. Có thể sử dụng như là rau ăn quả hay ăn lá. Chu kỳ phát triển: lâu năm, vụ thu hoạch lá đầu tiên có thể sau 40-50 ngày còn quả ăn được có thể thu hoạch sau 80-100 ngày.
Phân bố
Cà pháo được trồng khá phổ biến ở các nước Đông Nam Á, Đông Á và trong đời sống có nhiều tên gọi khác nhau: "garden egg", "aubergine", "Thai brinjal" (tiếng Anh); "melongene", "bringelle" (tiếng Pháp); "Thailändische Aubergine", "Eierfrucht" (tiếng Đức); "berengena", "berenjera" (tiếng Tây Ban Nha); "kayan" (tiếng Myanma); "ai kwa" (tiếng Trung); "abergine", "eierplant" (tiếng Hà Lan); "talong" (tiếng Philippines); "terong" (tiếng Mã Lai); "makeu-a kaou", "makeu-a-keun" (tiếng Thái)... Ngoài ra nó còn được trồng ở những vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới của châu Phi nhưng cũng có tài liệu cho rằng đó là loài cà khác.
Trồng trọt
Cà pháo có thể được trồng ở độ cao đến 600 m. Ở Việt Nam, nó có thể trồng làm hai vụ: vụ sớm gieo hạt vào tháng 7 - tháng 8, thu hoạch vào tháng 11 – 12; vụ chính gieo hạt vào tháng 11 - tháng 12, thu hoạch quả vào tháng 3 – tháng 5. Cách thức gieo trồng như sau:
Ươm hạt: đất tơi xốp, giàu mùn, giàu dinh dưỡng, có khả năng giữ ẩm và thoát nước tốt, cày bừa thật nhỏ, nhặt sạch cỏ dại, lên luống bằng phẳng rộng khoảng 1m, cao 20 –25cm. Dùng phân chuồng hoai mục trộn đều trên mặt luống (3 – 4kg/m²). Do hạt cà có vỏ dày và cứng, để hạt có thể nảy mầm được, trước khi gieo hạt cần ngâm trong nước (nước nóng 54 °C trong 10 phút hoặc nước thường trong 20 – 30 giờ). Lượng hạt giống gieo là 2g/m², sau khi gieo phủ một lớp rơm rạ mục hoặc rải một lớp trấu mỏng lên mặt luống. Sau khi cây mọc được 1 – 2 lá nếu quá dày, tỉa bớt những cây yếu, bị sâu bệnh, đảm bảo mỗi cây cách nhau 4 - 5cm. Tưới nước phân chuồng nồng độ 10%, sau đó dùng nước sạch tưới rửa lại tránh cháy lá cây con. Khi cây con được 5 – 6 lá (vụ sớm: sau 20 –25 ngày; vụ chính: sau 25 – 30 ngày) thì đem trồng.
Trồng cây: trên đất tơi xốp, có độ pH từ 6,5 – 7, giàu mùn, thuận tiện tưới và tiêu nước, cày ải, bừa kỹ, nhặt sạch cỏ dại. Trước khi bừa lượt cuối dùng vôi bột (khoảng 30kg/sào) rắc đều trên mặt ruộng để xử lý đất. Đánh luống rộng 1,2m; cao 20 – 30cm; rãnh rộng 25 – 30cm. Mật độ trồng khoảng 50 x 60cm (28.000 – 30.000 cây/ha).
Phân bón: một sào Bắc Bộ bón khoảng 900kg phân chuồng ủ mục; 1,5 kg đạm urê; 10kg supe lân; 1 kg kali sunphát. Bón lót một nửa lượng phân nói trên, bổ hốc sâu 15 cm, cho phân vào hốc trộn đều với đất trước khi trồng; bón thúc từ sau khi trồng 7 – 10 ngày trở đi, sau mỗi lần thu hoạch quả lại bón một lượt phân để giữ cho cây có hoa liên tục.
Chăm sóc: sau khi trồng cần tưới nước đủ ẩm, độ ẩm đất thích hợp nhất cho cây trong suốt thời gian sinh trưởng là 80%. Nước phân hữu cơ cần được ủ trước khi đem tưới.
Một số vùng trồng cà pháo ngon có tiếng là huyện Nghi Lộc (Nghệ An), Láng (Hà Nội), Cái Sắn (huyện Tân Hiệp, Kiên Giang), huyện Lục Yên (Yên Bái)...
Thành phần dinh dưỡng
Thành phần trung bình có trong 100g quả cà pháo
Thành phầnQuả tươiCà muối chua
Nước92 g77 g
Protein1 g1,2 g
Chất béo0,2 g-
Chất xơ0,8 g1,9 g
Phốtpho2 mg-
Canxi11 mg-
Khoáng chất0,5 g-
Acid Lactic-1,8 g
Ca-lo2413
Ngoài ra cà pháo còn có lân; magiê; kali; natri, lưu huỳnh; sắt; mangan; kẽm; đồng (kim loại); Iốt; caroten (tiền vitamin A); vitamin B1, B2, C, P và chất nhầy.
Sử dụng
Quả vừa tới thường được chế biến dưới dạng nấu, như trong món ca ri. Lá non có thể ăn ở dạng tươi, luộc hay nấu.
Ở Việt Nam, hầu như chỉ có quả được sử dụng trong ẩm thực, phổ biến nhất là muối chua (muối nén hoặc muối nước), muối xổi. Tuy vậy nhiều người tin rằng cà là món ăn có thể ảnh hưởng không tốt đến sức khoẻ nên thường không ăn cà khi thể trạng yếu hoặc bị bệnh. Cách thức muối cà:
Sơ chế: sau khi thu hoạch, trải cà ra phơi ra nắng trong khoảng 3 - 4 tiếng đồng hồ (tùy mức độ nắng) cho vừa se mặt. Lột bỏ cuống bằng cách dùng dao mỏng, sắc cắt hết cuống hoặc để lại khoảng 1/2 cm rồi cạo nhẹ phần vỏ xanh của cuống. Khi cắt cuống cần lưu ý không phạm phải quả để cà khỏi bị thâm, hỏng khi muối.
Muối nén: là cách muối cà truyền thống và xưa nhất ở miền Bắc. Dùng vại, lu... miệng rộng để muối, cứ một lớp cà rải một lớp muối. Dùng một tấm mê rổ dày hoặc cả một tấm gỗ mỏng đặt lên lớp cà trên cùng rồi cho vật nặng (tảng đá, cối đá nhỏ...) nén chặt cà, đậy kín nắp để trong khoảng 15 - 20 ngày là được. Cà muối theo cách này có thể dự trữ được trong thời gian dài.
Cà pháo muối xổi.
Muối nước: đun sôi để nguội nước muối (nồng độ khoảng 30 - 70 g muối trong 1 lít nước). Dùng hũ, vại...miệng rộng rồi cho cà vào, dùng vài nan tre mỏng hoặc một tấm mê rổ hoặc một phiến nặng vừa đủ đè lên mặt cà sao cho nước muối cao hơn mặt cà khoảng 5 cm. Trong quá trình muối, nếu thấy mực nước muối rút xuống thì bổ sung thêm nước muối vào để duy trì mực nước. Nếu cà nổi lên khỏi mặt nước muối cà sẽ bị thâm lại do chất tannin trong quả cà bị ô xy hoá khi tiếp xúc với không khí[1], mất mỹ quan và dễ hỏng. Muối cà theo cách này có thể cho thêm tỏi lột vỏ cắt lát mỏng và gừng cạo vỏ cắt sợi (khoảng 50 g mỗi loại cho 1ckg cà). Nếu sau 3 - 4 ngày, mặt nước muối nổi lên lớp váng mỏng thì nước muối cà chưa đủ độ mặn cần thiết, khắc phục bằng cách thay nước muối khác có độ mặn cao hơn. Cà muối theo cách này trong vòng 10 ngày (tuỳ độ mặn của nước muối) là có thể vừa chua để ăn. Nếu nước quá nhiều muối, cà sẽ lâu chua; quá ít muối cà sẽ nhanh chua nhưng dễ hư hỏng. Trong quá trình bảo quản cũng cần đảm bảo cà không nổi lên mặt nước.
Muối xổi: tương tự cách muối nước nhưng dung dịch nước muối có độ mặn thấp để cà có thể chua trong vòng 2 - 3 ngày.
Thưởng thức: cà pháo muối chủ yếu dùng ăn trực tiếp cùng với nước chấm như nước mắm, mắm tôm, tương..., thường kết hợp với canh rau đay, mùng tơi hoặc nước rau muống luộc trong bữa ăn. Ngoài ra còn có thể chế biến thêm như dầm tương, ngâm dấm đường....
Cà cũng có thể muối cùng với rau cải dưa và ngoài các cách sử dụng phổ biến trong ẩm thực nói trên, cà pháo còn được ăn sống hoặc làm mắm cà.
Y học cổ truyền cũng sử dụng cây cà pháo làm dược liệu trong một số bài thuốc.
Cà pháo trong văn hoá Việt Nam
Cà pháo là món ăn dân dã lâu đời của người Việt Nam nên đã trở nên thân thuộc và có dấu ấn rõ nét trong văn hoá. Màu tím đặc trưng của hoa loại cây này cũng được gọi là tím hoa cà.
Thành ngữ:
"Một quả cà bằng ba thang thuốc."
"Tương cà là gia bản"
Màu tím hoa cà
Ca dao:
"Anh đi, anh nhớ quê nhà.
Nhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tương"
"Bồng em đi dạo vườn cà
Cà non chấm mắm, cà già làm dưa"
"Khen anh làm rể Chương Đài
Một năm ăn hết mười hai vại cà
Giếng đâu thì dắt anh ra
Kẻo anh chết với vại cà nhà em."
Thơ ca:
"Ta đi ta nhớ núi rừng
Ta đi ta nhớ dòng sông vỗ bờ
Nhớ đồng ruộng, nhớ khoai ngô
Bát cơm rau muống quả cà giòn tan
(Bài thơ Hắc Hải - Nguyễn Đình Thi)
"Quê hương quanh tôi những hoa cà hoa cải
Cũng có cô Tiên trong trái thị vàng"
(Quê hương - Phan Thành Minh)
Tham khảo
Trang web về Cà pháo của FAO. Truy cập ngày 13 tháng 2 năm 2008.
Cà pháo trên trang web Flora of Taiwan. Truy cập ngày 13 tháng 2 năm 2008.
Một số loại cà trên trang web Mùi vị - Ẩm thực Việt Nam. Truy cập ngày 13 tháng 2 năm 2008.
Cách trồng Cà pháo trên trang web Nông nghiệp Việt Nam. Truy cập ngày 13 tháng 2 năm 2008.
Cách muối cà trên trang web Mùi vị - Ẩm thực Việt Nam. Truy cập ngày 13 tháng 2 năm 2008.
_________________________________________________________
**** Flickr images :
www.flickr.com/search/?w=all&q=solanum+undatum&m=...****
www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=100&taxon_id...Solanum undatum Lamarck, Tab. Encycl. 2: 22. 1793.
黃水茄（野茄）
Solanum cumingii Dunal
Solanum incanum L.
Usually armed herbs or subshrubs to 2 m tall, pubescent with stalked many rayed stellate hairs; prickles mostly flat and straight; stems and branches shaggy tomentose, glabrescent and prickly. Leaves unequal-paired, ovate or elliptic, 5-12(-14) cm long, 4-7 cm wide, apically acute or obtuse, basally obtuse or truncate and often oblique, 5(-7)-sinuate lobed, tomentose on both sides with stalked and sessile, many-rayed hairs, the veins with short stout prickles; petiole 1-4 cm. Inflorescences extra-axillary, few-flowered scorpioid racemes, 2.5 cm long; peduncle very short; pedicel 0.5-2 cm long. Flowers andromonoecious, usually only one flower fertile; calyx campanulate, 1-1.5 cm long, the lobes triangular-lanceolate, 2 mm long, hairy; corolla purple-blue or white, stellate-rotate, 1.5-3 cm long; filaments 1.5-1.8 mm long, glabrous, anthers elliptic, 5-8 mm long. Berry solitary, yellow, globose, 2-3 cm across, glabrous; fruiting pedicel 2.5-5 cm long, deflexed; fruiting calyx slightly enlarged, hairy, prickly; seeds lenticular, 2-3 mm across.
KAOHSIUNG: Shoushan, Yang 183. PINGTUNG: Hengchun, D’Arcy 19280; Wanluan, D’Arcy 19291. TAITUNG: Tungshan, Peng 8917.
Widely distributed in southeast Asia. Taiwan, in disturbed sites.
This species was long known as S. incanum L. That name applies to a different species from northeast Africa and the Arabian Peninsula that has more pubescent leaves with narrower apices and smaller fruits. The application of S. undatum or S. cumingii to this species is uncertain. In some countries, this species occasionally hybridized with cultivated eggplants (S. melongena).
****
plant.climb.com.tw/modules/mediawiki/index.php/Solanum_un...garden 9 x vietnam
Jimmy Bobo: Bullet to the Head - prima clip dal filmAltri luoghi in cui è stato girato il film a New Orleans includono: il Garden District, noto per le sue ville sontuose circondate da grandi prati; il famoso Quartiere Francese; il distretto bohemienne di Marigny; il distretto di Warehouse con i suoi ... garden 9 x vietnam
Read more on cartoonMag (Blog)
No Products Found...yet?This is no time to give up. We'll search high and low for anything you dream of owning. Just enter a search below
